Reklamlarda cinsiyet eşitliği

Araştırma, Effie Awards Türkiye yarışmasında ödül alan ve finale kalan televizyon reklamlarını toplumsal cinsiyet eşitliği kriterleri doğrultusunda inceliyor. Bu sayede, reklamlarda temsil edilen toplumsal cinsiyet rolleri ile temsiliyet oranlarında zaman içinde oluşan trendler gözlemlenebiliyor.

2024 yılı bulguları, Effie Awards Türkiye 2025 ödül töreninde Reklamverenler Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ahmet Pura tarafından paylaşıldı. Pura, Reklamda Toplumsal Cinsiyet Eşitliği projesine 2017 yılında başladıklarını hatırlatarak, bu süreçte tüm paydaşlarla verimli bir iş birliği yürüttüklerini vurguladı. Pura, “Dünya genelindeki benzer projeler arasında, düzenli ölçüm yapan ve sonuçları analiz eden tek ülkeyiz. ‘Ölçemezsen yönetemezsin’ ilkesiyle hareket ederek bu alandaki ilk adımı ölçümleme çalışmalarıyla attık. Bugün elde ettiğimiz sağlıklı veriler, sektörün doğru yönde ilerlediğini gösteriyor” dedi.

Bugüne kadar 25 ürün kategorisinde toplam 2008 televizyon reklamı analiz edildi. 2024 yılı raporu kapsamında ise 127’si ödül kazanmış, 107’si finale kalmış olmak üzere toplam 234 televizyon reklamı değerlendirildi. Rapor, Bahçeşehir Üniversitesi’nden Doç. Dr. Gül Şener, Doç. Dr. Eda Öztürk ve Dr. Öğr. Üyesi Önder Yönet tarafından hazırlandı.

Rapordan dikkat çeken bulgular şöyle:

Bu veriler, toplumsal cinsiyet rollerinin reklamlardaki temsiline dair dengeli bir yaklaşımın hâlâ tüm kategorilere yayılmadığını ortaya koyuyor. Erkek egemen kategorilerde kadınların, kadın egemen kategorilerde ise erkeklerin temsiliyetinin artırılması gerektiği vurgulanıyor.

Raporda yalnızca cinsiyet eşitliği değil, yaş, beden ölçüsü ve engellilik gibi diğer kapsayıcılık alanlarına da dikkat çekiliyor:

Sonuç olarak, reklam sektöründe toplumsal cinsiyet eşitliği alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiş olsa da yaş, beden ve engellilik temsili gibi kapsayıcılık başlıklarında hâlâ kat edilmesi gereken uzun bir yol olduğu görülüyor.